Als je zwanger bent van een tweeling roept dit veel vragen op. Hoe en of je een tweeling borstvoeding kunt geven staan vaak bovenaan de lijst van aanstaande tweelingmoeder. Je baby’s voeden met moedermelk heeft vele gezondheidsvoordelen. De belangrijkste voordelen zijn dat moedermelk:
- licht verteerbaar is
- beschermt tegen infecties
- rijping van het darmstelsel bevordert.
Bescherming tegen infecties is een belangrijke overweging om borstvoeding te geven. Tweelingen worden doorgaans te vroeg geboren en zijn daardoor gevoeliger voor infecties. Het is dan meer dan het overwegen waard om borstvoeding te proberen. Maar kun je een tweeling ook borstvoeding geven? Is de melkproductie voldoende om twee baby’s te voeden? Wat zijn de beste houdingen? Kun je je baby’s tegelijkertijd aanleggen? Of voed je je baby’s juist na elkaar? Wat kun je doen als je baby’s te vroeg geboren zijn en nog geen goed ontwikkelde zuigreflex hebben? Antwoorden op deze vragen vind je in dit artikel. Daarnaast geven we nog een aantal handige tips voor de borstvoeding bij een tweeling.
Voorbereiding
Een goede voorbereiding is het halve werk. Vraag een deskundige van tevoren om advies, zelfs als je al eens eerder borstvoeding gegeven hebt. Houdt er ook rekening mee dat je baby’s te vroeg ter wereld komen en dat hiervoor een andere voorbereiding noodzakelijk is. Maak gebruik van de mogelijkheid om je te laten adviseren door een lactatiekundige of borstvoedingsspecialist in het ziekenhuis waar je onder controle staat. Zeker als de lactatiekundige of borstvoedingsspecialist ervaring heeft met tweelingen kun je hier je voordeel mee doen. Het voeden van een tweeling vergt extra oefening, handigheid en tijd. Dit geldt zowel voor de moeder als de partner. Want krijg je er twee? Dan draait de partner mee. Je zult merken dat er meer, maar ook andere scenario’s bestaan voor het voeden van je baby’s met moedermelk. Zo kun je nadenken over de volgende voedingsscenario’s:
- Beide baby’s volledige borstvoeding tegelijkertijd
- Baby’s om-en-om borstvoeding geven, afgewisseld met moedermelk uit de fles
- Baby’s om-en-om je baby’s borstvoeding geven, afgewisseld met kunstvoeding uit de fles
- Moedermelk afkolven en toedienen met de fles
In je voorbereiding is het belangrijk dat je ‘vooraf’ de keuze maakt óf je borstvoeding wilt geven.Over de ‘hoe’ kun je al wel vast nadenken, maar deze hoef je nog niet in te kleuren. De ‘hoe’ zal zich uitwijzen zodra je baby’s ter wereld komen. Want pas dan weet je of je baby’s aan de borst kunnen drinken. Uiteindelijk vergt het ook een beetje improvisatie zodra de baby’s ter wereld komen. Wel doe je er goed aan om hulp te regelen voor als het moment daar is. Het is een last van jullie schouders als je jezelf de eerste tijd wat minder bezig hoeft te houden met bijvoorbeeld het huishouden of koken. Het voeden van twee baby’s is intensief.
De basis
Bij borstvoeding is de basis belangrijk. Huid-op-huid contact in combinatie met borstvoeding is de mooiste combinatie die je je beide baby’s kunt geven. In de basis verandert niet als je een tweeling krijgt. In de praktische uitvoering is er een verschil. Deze verschillen hebben we aangegeven. De basis bestaat uit:
- Vraag en aanbod: Melkproductie
- Houding tijdens het voeden van een tweeling
- Op de juiste manier aanleggen
Je doet er goed aan een routine te creëren die bij jou en je baby’s past. Sommige moeders kunnen 2 baby’s tegelijk voeden, terwijl anderen er de voorkeur aan geven om de ene na de andere te voeden.
Vraag en aanbod – melkproductie
Vaak maken aanstaande tweelingmoeders zich zorgen over de melkproductie. Is er wel genoeg melk voor twee kindjes? Maak je geen zorgen. De natuur zit mooi in elkaar. Wanneer je bevalt van een tweeling zul je genoeg moedermelk produceren voor beide baby’s. Een tweeling zuigt vaker (of de moeder kolft vaker/meer) waardoor jouw lichaam meer moedermelk produceert. Onderzoek wijst uit dat moeders van een drieling voldoende borstvoeding kunnen produceren. Ook wanneer je baby’s te vroeg ter wereld komen zal jouw lichaam de melkproductie aanpassen op de behoeftes van je baby’s. De samenstelling van preterme moedermelk is specifiek afgestemd op de behoeftes van je vroeggeboren baby’s. Jouw lichaam schakelt vanzelf over op de productie van rijpe moedermelk wanneer je baby’s dit nodig hebben.
Voedingshoudingen voor tegelijkertijd voeden van tweelingen
Wanneer je baby’s uit de borst kunnen drinken zijn er drie houdingen waarin je je baby’s tegelijkertijd kunt aanleggen. Probeer zelf onderstaande houdingen en kies degene die beste bij je past.
- Kruishouding: beide kinderen liggen kruiselings langs één zijde van de moeder met lichaam en beentjes naar achteren
- Parallelhouding: één baby ligt in de rugby-houding (lichaam en beentjes naar achteren) en één kindje zit in de normale borstvoedingshouding
- Rugbyhouding: beide baby’s liggen aan weerszijde met lichaam en beentjes onder de armen van moeder naar achteren. Is een of zijn beide baby’s met een keizersnede ter wereld gekomen? Dan is de rugbyhouding aan te raden. Je baby’s drukken dan niet op de helende wond
Aanleggen
Het aanleggen van twee baby’s tegelijk vergt wat oefening van zowel moeder als baby’s. Daar waar het bij een baby soms al een uitdaging is, komt je bij twee baby’s handen én handigheid tekort. Zeker in het begin als je baby’s nog niet zo geoefend zijn. Vraag dan ook hulp aan de verpleegkundige in het ziekenhuis of aan de kraamvrouw bij je thuis. Wanneer je thuis bent kun je ook je partner, of andere vertrouwde mensen inschakelen om je te helpen met aanleggen. Gebruik van een tweelingvoedingskussen is heel handig. Je kunt hiermee makkelijker je twee baby’tjes tegelijk voeden.
Borstvoeding bij tweelingen, wat zijn mijn mogelijkheden?
Borstvoeding geven aan twee baby’s tegelijk is even wat anders dan het voeden van een eenling. Bij tweelingen spelen twee factoren een rol bij het geven van borstvoeding:
- Tweelingen worden prematuur geboren
- Tijd benodigd voor het voeden
Tweelingen komen tussen week 36-38 ter wereld
In Nederland worden tweelingen doorgaans tussen week 36 en week 38 van de zwangerschap geboren. Bij eeneiïge tweelingen wordt de bevalling bij voorkeur tussen week 36-37 op gang gebracht. Bij tweeeiïge tweelingen wordt de bevalling gebruikelijk tussen week 37 en week 38 ingeleid. Dit betekent dat tweelingen doorgaans te vroeg worden geboren. Borstvoeding geven aan te vroeg geboren baby’s gaat niet vanzelf. En jij krijgt er twee. Het kan voorkomen dat de zuigreflex of zuigkracht van een óf beide baby’s onvoldoende zijn ontwikkeld. Je baby’s zijn daardoor onvoldoende in staat om genoeg voeding uit de borst te drinken. Moedermelk (al dan niet aangevuld met kunstvoeding) vanuit de fles aanbieden is in dat geval noodzakelijk. Houd er ook rekening mee dat hoe vroeger je baby wordt geboren, hoe vaker je dient te voeden. Op welke wijze je moedermelk kunt geven aan je te vroeg geboren baby’s, lees je verderop in dit artikel.
Tijd benodigd voor het voeden
Bij een tweeling is tijd, of juist het gebrek eraan, vaak de uitdaging. Daar waar je bij eenlingen vaak hoort dat moeders ‘voeding op verzoek’ geven is dit bij tweelingen – in ieder geval voor de moeder – niet aan te raden. Borstvoeding geven bij een tweeling is tijdrovend en intensief, zeker bij aanvang. Naast dat je moet wennen aan het voeden van twee baby’s tegelijk, kan het ook zo zijn dat je vaker moet voeden afhankelijk van het moment wanneer je baby’s zijn geboren. Prematuren worden iets vaker gevoed van baby’s die op 40 weken ter wereld komen. Advies is om zo snel mogelijk voor een ritme te zorgen in het voedingspatroon van je kinderen. Heb je geen ritme en zijn je baby’s niet gesynchroniseerd? Dan ben je de hele dag aan het voeden. Jij als moeder houdt dan écht geen tijd meer over om zelf te rusten. Zitten je kinderen in een sprongetje? Dan zul je merken dat het vasthouden aan regelmaat uitdagend is. Overigens zijn er tweelingmoeders die wél op verzoek voeden. Wil jij dat ook? Zorg dan voor extra hulp in huis.
Na de geboorte
Of je direct kunt proberen om borstvoeding te geven hangt heel erg van jullie situatie af. Het is gebruikelijk dat je na de geboorte van je tweeling enkele dagen in het ziekenhuis zult verblijven. Veelal is het mogelijk dat je partner ook in het ziekenhuis kan overnachten. Het ziekenhuispersoneel zal je ondersteunen in het verzorgen en voeden van je baby’s. Wel is het zo dat jij en je partner worden aangemoedigd om mee te draaien in het verzorgen en voeden. Als je hebt besloten om borstvoeding te geven zijn er twee scenario’s voor na de geboorte.
- Omstandigheden zijn gunstig: Je baby’s worden tussen week 36 en week 38 geboren. Zodra het kan zul je je baby’s op je borst krijgen en je wordt geassisteerd om je baby’s één voor één aan te leggen. Na wat oefening óf als jij het wilt proberen krijg je beide baby’s aangelegd. Het is ook erg belangrijk dat de partner meteen bij het voeden betrokken wordt. Ook voor partners is het voeden een leerproces. Hierbij is het ook van belang dat je partner leert hoe jij ondersteund kan worden tijdens het voeden. Vraag om assistentie als jij dat nodig hebt
- Mogelijk zijn er omstandigheden, zoals vroeggeboorte: Eén of beide baby’s kunnen nog niet zelf aan de borst kunnen drinken Dan wordt geadviseerd om zo snel mogelijk na de bevalling te beginnen met het afkolven van de moedermelk. In het ziekenhuis krijg je een kolfapparaat tot je beschikking. Het is minder knus en anders dan dat je je had voorgesteld, maar houd in gedachte dat je met jouw moedermelk je baby’s toch een zo goed mogelijke start meegeeft.
Enkele praktische tips bij borstvoeding van tweelingen
Algemeen:
- Bespreek jouw wensen ten aanzien van borstvoeding van tevoren met jouw partner en professionals in het ziekenhuis waar je gaat bevallen.
- Vraag om hulp van buitenaf voor het uit handen nemen van huishoudelijke taken zoals koken of boodschappen doen.
- Vraag om assistentie (van je partner) bij het voeden als jij dat nodig hebt.
- Koop of huur nog geen kolfapparaat. Een apparaat is zo gekocht of gehuurd. Wacht eerst de geboorte van je kinderen af.
- Zorg ervoor dat je zelf fit blijft. Eet gezonde voeding, drink veel water. Een tweeling van moedermelk voorzien kan aanvoelen als een marathon.
- Probeer zo goed mogelijk je baby’s te synchroniseren door zoveel mogelijk een vast voedingsritme en patroon aan te houden
- Maak gebruik van een voedingskussens speciaal ontworpen voor het voeden van tweelingen. Deze voedingskussens helpen je om een fijne houding te vinden en jouw lichaam te ontlasten.
- Maak tijdens het voeden en verschonen gebruik van een schemerlampje dat niet teveel licht geeft. Zo val je na een voedingsronde weer snel in slaap.
Indien je gaat kolven:
- Koop een goede en krachtige dubbele elektrische borstkolf (Medela Freestyle Flex of Philips Avent SCF398/11). De kolfkracht doet weinig onder aan de apparaten die in ziekenhuizen worden gebruikt, of de apparaten die je kunt huren. Vermijd handmatig kolven of een enkele borstkolf. Het kost te veel tijd.
- Overweeg een minibar koelkastje op je slaapkamer voor het bewaren van afgekolfde melk. Je voorkomt hiermee dat je in de nachtelijke uren veel op- en neer moet lopen naar de keuken. (Uiteraard niet nodig als je gelijkvloers woont.)
- Overweeg een flessenwarmer voor twee flessen op je slaapkamer. Je voorkomt hiermee dat je in de nachtelijke uren veel op- en neer moet lopen naar de keuken. (Uiteraard niet nodig als je gelijkvloers woont.)
- Koop extra voedingsflessen. Je voorkomt hiermee dat je in de nachtelijke uren staat af te wassen
- Overweeg een voedingskussen op je slaapkamer. Je voorkomt hiermee dat je in de nachtelijke uren veel op- en neer moet lopen naar de woonkamer. (Uiteraard niet nodig als je gelijkvloers woont.)
Conclusie
Borstvoeding geven aan twee baby’s van dezelfde leeftijd is goed mogelijk. Je lichaam zal voldoende moedermelk aanmaken voor je twee baby’s. Het borstvoeden zelf is een leerproces. Dit gaat met vallen en opstaan, zowel voor je baby’s als voor jou. Welke vorm je ook kiest (borstvoeden of afkolven en voeden vanuit de fles), het voeden van twee baby’s tegelijkertijd met moedermelk is intensief en zal soms aanvoelen als het lopen van de marathon. Je doet er goed aan om een strakke dag- en nachtroutine aan te brengen in het voedingsschema van je kinderen. Slaag jij erin om je beide baby’s te voorzien van moedermelk? Dat is fantastisch. Lukt het om wat voor reden niet? Voel je je dan zeker niet schuldig. En laat je vooral niet beïnvloeden door meningen van anderen. Zet jezelf als moeder op de eerste plaats. Het ís lastig en vergt veel oefening. Schroom niet om hulp in te roepen als je dit nodig hebt. Veel zorgverzekeraars vergoeden een lactatiekundige als je een aanvullend verzekerd bent. Informeer hiernaar bij jouw zorgverzekeraar. Een tweeling is eenmaal anders dan anders, zeker op het gebied van borstvoeding.
